Μυθολογια-Ιστορια

Το σχήμα του Ολύμπου, η πολύμορφη και ευμετάβλητη γοητεία της φύσης του οι ψηλές κορυφές του, γεμάτες ομίχλη και χαμηλά σύννεφα που φέρνουν συχνά καταιγίδες, προκάλεσαν δέος και θαυμασμό στον προϊστορικό άνθρωπο που κατοίκησε στους πρόποδές του, όπου η αρχαιολογική σκαπάνη αποκαλύπτει σήμερα ευρήματα από οικισμούς της εποχής του σιδήρου. Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι της περιοχής θα δημιουργήσουν τους θρύλους που αργότερα θα δώσουν το δωδεκάθεο των αρχαίων Ελλήνων.

Έτσι ο Δίας με την Ήρα, τα αδέλφια τους Εστία, Δήμητρα, Ποσειδώνας και τα επτά παιδιά τους Αθηνά, Απόλλωνας, Άρτεμις, Ερμή, Άρης, Αφροδίτη και Ήφαιστος θα συνθέσουν το γνωστό μας Δωδεκάθεο.

Οι δώδεκα θεοί κατοικούσαν στα φαράγγια - στις πτυχές του Ολύμπου όπως τα αποκαλεί ο Όμηρος - όπου βρίσκονται και τα παλάτια τους. Ο Όλυμπος στην Ιλιάδα ονομάζεται μέγας, μακρύς, αιγλήεις και πολύδενδρος.

Το Πάνθεον (o σημερινός Μύτικας), είναι το σημείο συνάντησής τους, θέατρο των θυελλωδών συζητήσεών τους. Ο θρόνος του Δία (το σημερινό Στεφάνι), φιλοξενεί αποκλειστικά τον αρχηγό των θεών, τον Δία. Από εκεί εξαπολύει τους κεραυνούς του, δείχνοντας έτσι τη «θεϊκήν του μήνιν».

Το δωδεκάθεο τιμήθηκε ιδιαίτερα στην ιερή πόλη των Μακεδόνων, το αρχαίο Δίον, πέντε χιλιόμετρα  από τη θάλασσα στους πρόποδες του Ολύμπου,  αφιερωμένο στο Δία και στους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Η ακμή του τοποθετείται ανάμεσα στον 5ο π.Χ. και τον 5ο μ.Χ. αιώνα. Οι ανασκαφές, που άρχισαν το 1928 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα, αποκάλυψαν πλούσια ευρήματα της μακεδονικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, που βρίσκονται στο μουσείο του Δίου.

Κατά την παράδοση και σύγχρονα με την νεότερη έρευνα τελετές τελούνταν ακόμη και κοντά στις ψηλές κορυφές του Ολύμπου. Αυτό μαρτυρούν τα ευρήματα που βρέθηκαν (μαρμάρινες στήλες με επιγραφές, κεραμικά, νομίσματα, υπολείμματα θυσιών) που φανερώνουν τη σύνδεση του βουνού με τη λατρεία των θεών.

Η Πίμπλεια και τα Λείβηθρα, άλλες δύο αρχαίες πόλεις στην περιοχή του Ολύμπου, σχετίζονται με το μύθο του Ορφέα και τα ορφικά μυστήρια. Αλλά και αργότερα η ιστορία στάθηκε πολυτάραχη στον Όλυμπο. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το βουνό υπήρξε κρησφύγετο και ορμητήριο διάσημων κλεφτών και αρματολών. Στα νεότερα χρόνια, μετά το 1900, στην περιοχή έδρασαν ληστές. Κατά την εισβολή των Γερμανών το 1941 ο ελληνικός στρατός μαζί με μονάδες Νεοζηλανδών και Αυστραλών έδωσε υποχωρώντας, σημαντικές μάχες. Αμέσως μετά φώλιασε εδώ η Εθνική Αντίσταση.