Ορνιθοπανίδα
Ιστορικά έχουν καταγραφεί περί τα 150 είδη πουλιών στην περιοχή του Ολύμπου ενώ σύμφωνα με τα αποτελέσματα του έργου «Εποπτεία και αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των ειδών ορνιθοπανίδας κοινοτικού ενδιαφέροντος στην περιοχή αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου»10 τα τελευταία χρόνια απαντώνται 135 είδη.
Από αυτά, πολλά αρπακτικά βρίσκουν καταφύγιο στις απότομες βραχώδεις ορεινές πλαγιές, αναμεσά τους ο φιδαετός (Circaetus gallicus), η γερακίνα (Buteo buteo), ο σφηκιάρης (Pernis apivorus), ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos), το σαΐνι (Accipiter brevipes), το ξεφτέρι (Accipiter nisus) τα κιρκινέζια (Falco naumanni, F. tinnunculus) και οι πετρίτες (Falco eleonorae, F. peregrinus). Στα αλπικά λιβάδια και βράχια διαβιούν είδη εξειδικευμένα στις δύσκολες ορεινές συνθήκες όπως η εντυπωσιακή τοιχοδρόμα (Tichodroma muraria), η χιονάδα (Eremophila alpestris), ο χιονοψάλτης (Prunella collaris) και η κιτρινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax graculus). Μέσα στα πυκνά δάση απαντώνται πολλά είδη και μεγάλοι πληθυσμοί από δρυοκολάπτες (Dryocopus martius, Dendrocopos leucotos, D. medius, D. syriacus, Picus canus, P.viridis) και από παπαδίτσες (Lophophanes cristatus, Poecile montanus, Periparus ater, Poecile lugubris). Στα δάση απαντάται και το διπλοσάϊνο (Accipiter gentilis) και ο γερακαετός (Hieraatus pennatus) ενώ η περιοχή γενικότερα αποτελεί σημαντικό πέρασμα για τη μετανάστευση αρπακτικών πουλιών.
Από τα πουλιά που απαντώνται στον Όλυμπο, 34 είδη προστατεύονται υπό το Παράρτημα Ιe της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ11 για τα πουλιά ενώ άλλα συμπεριλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας9.
Gallery
Είδη Ορνιθοπανίδας της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ και του Κόκκινου Βιβλίου των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας
| Α/Α | ΕΙΔΟΣ | ΚΟΙΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ | ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ |
|---|---|---|---|
| 1 | Ciconia ciconia | Πελαργός | Παρ. Ι, VU |
| 2 | Ciconia nigra | Μαυροπελαργός | Παρ. Ι, EN |
| 3 | Gyps fulvus | Όρνιο | VU/CR |
| 4 | Αquila chrysaetos | Χρυσαετός | Παρ. Ι, EN |
| 5 | Aquila pomarina | Κραυγαετός | Παρ. Ι, EN |
| 6 | Circaetus gallicus | Φιδαετός | Παρ. Ι, NT |
| 7 | Hieraaetus pennatus | Γερακαετός | Παρ. Ι, EN |
| 8 | Milvus migrans | Τσίφτης | Παρ. Ι, CR |
| 9 | Circus aeruginosus | Καλαμόκιρκος | Παρ. Ι, VU |
| 10 | Circus cyaneus | Χειμωνόκιρκος | Παρ. Ι |
| 11 | Circus pygargus | Λιβαδόκιρκος | CR |
| 12 | Buteo rufinus | Αετογερακίνα | VU |
| 13 | Pernis apivorus | Σφηκιάρης | Παρ. Ι |
| 14 | Accipiter brevipes | Σαϊνι | Παρ. Ι |
| 15 | Falco naumanni | Κιρκινέζι | Παρ. Ι, VU |
| 16 | Falco vespertinus | Μαυροκιρκίνεζο | Παρ. Ι |
| 17 | Falco eleonorae | Μαυροπετρίτης | Παρ. Ι |
| 18 | Falco peregrinus | Πετρίτης | Παρ. Ι |
| 19 | Alectoris graeca | Πετροπέρδικα | Παρ. Ι, VU |
| 20 | Bubo bubo | Μπούφος | Παρ. Ι |
| 21 | Aegolius funereus | Αιγωλιός | Παρ. Ι |
| 22 | Glaucidium passerinum | Σπουργιτόγλαυκα | Παρ. Ι |
| 23 | Caprimulgus europaeus | Γιδοβύζι | Παρ. Ι |
| 24 | Coracias garrulus | Χαλκοκουρούνα | Παρ. Ι, VU |
| 25 | Dryocopus martius | Μαύρος δρυοκολάπτης | Παρ. Ι |
| 26 | Picus canus | Σταχτής δρυοκολάπτης | Παρ. Ι, NT |
| 27 | Dendrocopos leucotus | Λευκονώτης δρυοκολάπτης | Παρ. Ι |
| 28 | Dendrocopοs medius | Μεσαίος δρυοκολάπτης | Παρ. Ι |
| 29 | Dendrocopοs syriacus | Βαλκανικός δρυοκολάπτης | Παρ. Ι |
| 30 | Picoides tridactylus | Τριδάχτυλος δρυοκολάπτης | Παρ. Ι, NT |
| 31 | Lullula arborea | Δεντροσταρήθρα | Παρ. Ι |
| 32 | Calandrella brachydactyla | Μικρογαλιάντρα | Παρ. Ι |
| 33 | Melanocorypha calandra | Γαλιάντρα | VU |
| 34 | Anthus campestris | Ωχροκελάδα | Παρ. Ι |
| 35 | Ficedula albicollis | Κρικομυγοχάφτης | Παρ. Ι |
| 36 | Ficedula semitorquata | Δρυομυγοχάφτης | Παρ. Ι |
| 37 | Lanius collurio | Αετομάχος | Παρ. Ι |
| 38 | Lanius minor | Σταχτοκεφαλάς | Παρ. Ι |
| 39 | Emberiza hortulana | Βλαχοτσίχλονο | Παρ. Ι |
CR= Κρισίμως κινδυνεύον
ΕΝ= Κινδυνεύον
VU= Τρωτό
NT= Σχεδόν απειλούμενο
a Οικότοποι / Είδη προτεραιότητας: Οικότοποι ή είδη που διατρέχουν τον κίνδυνο να εξαφανιστούν και για τη διατήρηση των οποίων η ΕΚ φέρει ιδιαίτερη ευθύνη λόγω του μεγέθους του τμήματος της φυσικής κατανομής τους που περιλαμβάνεται στο έδαφος της ΕΚ. Σημειώνονται με αστερίσκο στα Παραρτήματα της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και ισχύουν ειδικοί κανόνες για αυτά.
b Οικότοποι του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ: Τύποι φυσικών οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος των οποίων η διατήρηση απαιτεί χαρακτηρισμό περιοχών ως ειδικών ζωνών διατήρησης.
c Είδη του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ: Ζωικά και φυτικά είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος η διατήρηση των οποίων επιβάλλει τον καθορισμό ειδικών ζωνών διατήρησης.
d Είδη του Παραρτήματος IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ: Ζωικά και φυτικά είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος που απαιτούν αυστηρή προστασία.
e Είδη του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ: Είδη για τα οποία προβλέπονται μέτρα ειδικής διατηρήσεως, που αφορούν τον οικότοπό τους, για να εξασφαλισθεί η επιβίωση και η αναπαραγωγή των ειδών αυτών στη ζώνη εξαπλώσεώς τους.
1 Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη Εθνικού Δρυμού Ολύμπου (2010). Υ.Π.Ε.Κ.Α., Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος.
2 Τσιτσώνη Θ., Φωτιάδης Γ., ΕΛΚΕ-ΑΠΘ (2015). «Εποπτεία και Αξιολόγηση της κατάστασης Διατήρησης των Τύπων Οικοτόπων Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στην περιοχή αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου». Δ’ Φάση. Φ.Δ.Ε.Δ. Ολύμπου, ΠΕΠ Μακεδονία Θράκη 2007-2013.
3 Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 «Για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας».
4 Strid, A. (1980). Τα φυτά του Ολύμπου. Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, Αθήνα.
5 Τσιτσώνη Θ., Φωτιάδης Γ., Τσιτίνης Γ., ΕΛΚΕ-ΑΠΘ (2015). «Εποπτεία και Αξιολόγηση της κατάστασης Διατήρησης των Ειδών Χλωρίδας Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στην περιοχή αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου». Δ’ Φάση. Φ.Δ.Ε.Δ. Ολύμπου, ΠΕΠ Μακεδονία Θράκη 2007-2013.
6 Σώκος Χ, Μπίρτσας Π, Χατζηνίκος Ε, Μποντζώρλος Β, Παπασπυρόπουλος Κ, κ.α., ΤΕΧΝΟΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ-ΥΛΩΡΙΚΗ-ΛΟΥΒΙΤΑΚΗΣ (2015) «Εποπτεία και αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των ειδών θηλαστικών κοινοτικού ενδιαφέροντος στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου». Δ’ Φάση, Φ.Δ.Ε.Δ. Ολύμπου, ΠΕΠ Μακεδονία Θράκη 2007-2013.
7 Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου (2017). Τεχνική Έκθεση 2016 για την αποτύπωση των δράσεων Παρακολούθησης Ειδών, Λιτόχωρο.
8 Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου (2016). Τεχνική Έκθεση 2015 για την αποτύπωση των δράσεων Παρακολούθησης Ειδών, Λιτόχωρο.
9 Λεγάκις, Α. & Μαραγκού, Π. (2009). Το Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Αθήνα.
10 Μπούσμπουρας, Δ. & ΥΕΤΟΣ Ο.Ε. (2015). «Εποπτεία και Αξιολόγηση της κατάστασης Διατήρησης Ειδών Ορνιθοπανίδας κοινοτικού ενδιαφέροντος στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου». Δ’ Φάση, Φ.Δ.Ε.Δ. Ολύμπου, ΠΕΠ Μακεδονία Θράκη 2007-2013.
11 Οδηγία 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ης Νοεμβρίου 2009 «Περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών».
12 Ιωαννίδης, Ι., Παπαμιχαήλ Γ., ΓΕΩΑΝΑΛΥΣΗ Α.Ε. (2015) «Εποπτεία και Αξιολόγηση της κατάστασης Διατήρησης Ειδών Αμφιβίων - Ερπετών κοινοτικού ενδιαφέροντος στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου». Δ’ Φάση, Φ.Δ.Ε.Δ. Ολύμπου, ΠΕΠ Μακεδονία Θράκη 2007-2013.
13 Παμπέρης, Λ. (2009). Οι Πεταλούδες της Ελλάδας. 2Η έκδοση, Εκδ. ΠΑΜΠΕΡΗ & ΚΟΑΝ, Αθήνα. Η ιστοσελίδα www.pamperis.gr για επικαιροποιήσεις στο σχετικό βιβλίο.
14 Αβτζής, Δ., Καλτσάς, Δ., ΤΕΧΝΟΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ-ΥΛΩΡΙΚΗ-ΛΟΥΒΙΤΑΚΗΣ (2015) «Εποπτεία και αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των ειδών ασπονδύλων κοινοτικού ενδιαφέροντος στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου». Δ’ Φάση, Φ.Δ.Ε.Δ. Ολύμπου, ΠΕΠ Μακεδονία Θράκη 2007-2013.
15 Π.Δ. 67/1981 (ΦΕΚ 23 Α’/30-1-1981) «Περί προστασίας της αυτοφυούς Χλωρίδος και Άγριας Πανίδος και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και Ελέγχου της Ερεύνης επ΄ αυτών».
16 Heath, J. (1981) Threatened Rhopalocera (butterflies) of Europe. Council of Europe.
17 Tolmann, T. & Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe. 3rd Edition, HarperCollins UK.
18 Speight M.C.D. (1989). Saproxylic invertebrates and their conservation. Council of Europe.
