Απόθεμα Βιόσφαιρας - UNESCO

Λόγω της εξέχουσας φυσικής και πολιτιστικής του σημασίας, ο Όλυμπος χαρακτηρίστηκε ως Απόθεμα Βιόσφαιρας με την ένταξή του στο πρόγραμμα ‘Man and the Biosphere’ (MAB) της UNESCO το 1981.

Τα Αποθέματα Βιόσφαιρας (ΑΒ) της UNESCO συνιστούν πρότυπες περιοχές όπου εναρμονίζεται η προστασία και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος με την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων. Το Απόθεμα Βιόσφαιρας του Ολύμπου καταλαμβάνει έκταση 37402,51 ha και περιλαμβάνει τον ορεινό όγκο και τους πρόποδες του βουνού. Οι κυριότερες οικονομικές δραστηριότητες είναι ο τουρισμός, η κτηνοτροφία, η δασοκομία και η γεωργία.

Οι στόχοι και προϋποθέσεις των Αποθεμάτων Βιόσφαιρας περιγράφονται στο Θεσμικό Πλαίσιο του Παγκόσμιου Δικτύου και στις κατευθύνσεις που τέθηκαν στη Στρατηγική της Σεβίλλης (Seville Strategy and Statutory Framework of the World Network, 1995 MAB UNESCO) καθώς και στα σχέδια δράσεις που επικαιροποιούνται ανά δεκαετία (Lima Action Plan, 2016-2025).

Ειδικότερα, τα Αποθέματα Βιόσφαιρας θα πρέπει να επιτελούν τρεις βασικές λειτουργίες:

  Διατήρηση – συνεισφορά στη διατήρηση των φυσικών τοπίων, οικοσυστημάτων, ειδών και της γενετικής ποικιλότητας.

  Ανάπτυξη – προώθηση οικονομικής και ανθρωπογενούς ανάπτυξης, η οποία είναι κοινωνικο-οικονομικά και οικολογικά αειφορική.

Υλικοτεχνική υποστήριξη – υποστήριξη έργων επίδειξης, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, έρευνας και παρακολούθησης που σχετίζουν με τοπικά, περιφερειακά, εθνικά και διεθνή θέματα διατήρησης και αειφόρου ανάπτυξης.

 

Για να υποστηρίζουν τις 3 βασικές λειτουργίες τους, απαιτείται η κατάλληλη ζωνοποίηση, η οποία διαθέτει:

Θεσμικά κατοχυρωμένους πυρήνες προστασίας ή περιοχές αφιερωμένες στην μακροπρόθεσμη προστασία, σύμφωνα με τα αντικείμενα διατήρησης του Αποθέματος Βιόσφαιρας, με ικανό μέγεθος ώστε να διασφαλίζουν τα αντικείμενα αυτά.
Περιοχές προστασίας, οι οποίες διακρίνονται εμφανώς και περιβάλλουν ή βρίσκονται σε γειτνίαση με τον πυρήνα, και όπου δύνανται να λάβουν χώρα μόνο δραστηριότητες συμβατές με τα αντικείμενα/στόχους διατήρησης.
Μεταβατικές περιοχές όπου προωθούνται και αναπτύσσονται αειφορικές πρακτικές διαχείρισης φυσικών πόρων.

Η Στρατηγική της Σεβίλλης εξειδικεύει περαιτέρω ότι:

Στον πυρήνα ή πυρήνες προστασίας στόχος είναι η παρακολούθηση και η υλοποίηση μη-επεμβατικής έρευνας και άλλων δράσεων χαμηλής όχλησης όπως εκπαίδευση.
Η περιοχή προστασίας χρησιμοποιείται για δραστηριότητες συμβατές με δοκιμασμένες οικολογικές πρακτικές συμπεριλαμβανομένων της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, της αναψυχής, οικοτουρισμού και της εφαρμοσμένης έρευνας.
Τα αποθέματα θα πρέπει να διαθέτουν μια ευέλικτη μεταβατική ζώνη ή ζώνη συνεργασίας, η οποία μπορεί να εμπεριέχει ποικιλία αγροτικών δραστηριοτήτων, οικισμών και άλλων χρήσεων γης, και εντός της οποίας συνεργάζονται οι τοπικές κοινότητες, οι αρμόδιοι φορείς διαχείρισης, επιστήμονες, ΜΚΟ, πολιτιστικές ομάδες, οικονομικά συμφέροντα και όλοι οι ενδιαφερόμενοι χρήστες για τη διαχείριση και αειφορική ανάπτυξη των πόρων του Αποθέματος Βιόσφαιρας.

Το Απόθεμα Βιόσφαιρας του Ολύμπου - με μια ματιά…

Έκταση συνολική 37.402,51 ha
Πυρήνας3.470,982 ha
Περιοχή προστασίας20.090,736 ha
Μεταβατική περιοχή13.840,792 ha
ΤοποθεσίαΒόρεια Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία και Θεσσαλία
Αυτοδιοίκηση Δήμος Δίου-Ολύμπου & Κατερίνης στην Π.Ε. Πιερίας
Δήμος Ελασσόνας στην Π.Ε. Λάρισας
ΠληθυσμόςΠερίπου 1000 κάτοικοι (εποχικοί και μόνιμοι)
Διαχείριση Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου, υπο την εποπτεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας,
Δ/νση Δασών Ν. Πιερίας & Δασαρχείο Ελασσόνας
ΟικοσυστήματαΔάση κωνοφόρων, μικτά δάση, αείφυλλα-πλατύφυλλα, μακκία, βραχώδεις εξάρσεις, αλπικά λιβάδια, χορτολιβαδικές εκτάσεις, ρέματα.
Κυριότερες ανθρώπινες δραστηριότητεςΤουρισμός, δραστηριότητες φύσης, εκτατική γεωργία και κτηνοτροφία, δασοκομία, έρευνα και περιβαλλοντική εκπαίδευση

Για περισσότερες πληροφορίες για τα Αποθέματα Βιόσφαιρας και το Πρόγραμμα Man and the Biosphere της UNESCO μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα MAB UNESCO  http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/ecological-sciences/man-and-biosphere-programme/